Er zijn 40 - voornamelijk Europese - landen die deelnemen aan het Amerikaanse Visa Waiver Program (VWP). Als zij ook aan alle overige voorwaarden voldoen, kunnen reizigers met de nationaliteit en een geldig paspoort van een van deze landen een ESTA aanvragen. Bulgarije, Cyprus, Roemenië, Argentinië, Brazilië, Uruguay, Turkije en Israël staan nog op de wachtlijst van het VWP.
Reizen met een ESTA Amerika in plaats van met een visum
Een aantal landen schaft de (fysieke) visumplicht af in een poging meer internationale bezoekers te trekken. In plaats van een fysiek visum kunnen reizigers dan gebruikmaken van een veel eenvoudiger aan te vragen e-visum of andere elektronische reistoestemming. Een aantal landen waarvoor al online een visum of digitale reistoestemming kan worden aangevraagd, voegen om dezelfde reden meer landen toe aan de lijst van nationaliteiten die ervoor in aanmerking komen.
Een voorbeeld van zo’n eenvoudig online aan te vragen reistoestemming is het Amerikaanse ESTA. Op dit moment komen reizigers met de nationaliteit en een geldig paspoort van 40 landen, voornamelijk gelegen in Europa, in aanmerking voor deze reistoestemming. Een aantal andere landen staan al langer op de wachtlijst voor toetreding tot het ESTA-programma. Het is mogelijk dat Amerika binnenkort een aantal van deze nationaliteiten toelaat tot het VWP.
Toetreding tot het Visa Waiver Program is een proces dat meerdere jaren kan duren. Amerika stelt namelijk strenge voorwaarden aan de landen die willen toetreden. Een belangrijke algemene voorwaarde is dat minder dan 3% van de visumaanvragen voor Amerika afkomstig van reizigers uit het kandidaat-land wordt afgekeurd.
Veranderingen in het Visa Waiver Program sinds 2010
Het Amerikaanse Visa Waiver Program bestaat sinds 1986. Sindsdien kunnen reizigers met een geldig paspoort van een van de landen die aan dit programma deelnemen zonder visum naar de Verenigde Staten reizen. Ook vandaag de dag kunnen reizigers uit de deelnemende landen zonder visum naar Amerika reizen, maar in plaats van het visum moeten zij in het bezit zijn van een ESTA. Dit is een elektronische reistoestemming. De verplichting om een ESTA aan te vragen is in de periode van 2008 tot 2010 geïntroduceerd. Sinds oktober 2022 is het ESTA bovendien niet meer alleen verplicht voor vlieg- en bootreizen naar Amerika, maar ook voor reizen over land.
Reizigers met het paspoort van een Europees land
Veel van de landen die deelnemen aan het VWP zijn EU-lidstaten, maar niet alle reizigers met de nationaliteit van een land in de Europese Unie komen in aanmerking voor het ESTA. Kroatië trad in 2021 toe tot het VWP en is vooralsnog het laatste EU-land dat is toegetreden tot het Amerikaanse programma. Bulgarije, Cyprus en Roemenië, ook EU-lidstaten, staan al sinds 2007 op de wachtlijst, terwijl bijvoorbeeld Zuid-Korea en Chili binnen enkele jaren zijn toegelaten tot het programma. Reizigers uit deze landen kunnen inmiddels al langere tijd met het ESTA reizen.
Ook reizigers met een geldig paspoort dat is uitgegeven door Zwitserland, Noorwegen of IJsland komen al langere tijd in aanmerking voor het ESTA. Argentinië, Brazilië, Uruguay, Turkije en Israël staan echter al sinds 2007 op de wachtlijst voor toetreding tot het Visa Waiver Program.
Deelname VWP en gewijzigde voorwaarden
Het is niet zo dat landen na toetreding ook permanent bij het Visa Waiver Program aangesloten blijven. Zo had Argentinië in 2002 te maken met een ernstige economische crisis die leidde tot illegale immigratie naar Amerika, waardoor het land na slechts 5,5 jaar weer verwijderd werd uit het VWP. Verreweg de meeste Europese landen, waaronder Nederland en België, zijn echter al sinds respectievelijk 1989 en 1991 aangesloten bij het Amerikaanse VWP.
Reizigers uit landen die deelnemen aan het Visa Waiver Program hebben geen visum nodig, maar kunnen een ESTA aanvragen. Wel moeten zij er rekening mee houden dat de voorwaarden waaraan men moet voldoen kunnen veranderen. Zo was het hebben van een ESTA in eerste instantie alleen verplicht voor reizen naar Amerika per vliegtuig of schip, maar is de reistoestemming sinds 1 oktober 2022 ook verplicht voor reizen over land vanuit Mexico of Canada. Ook hebben bijvoorbeeld reizigers die sinds 12 januari 2021 in Cuba zijn geweest vanwege een verandering in de voorwaarden sinds 6 juli van dit jaar altijd een visum voor Amerika nodig. Voordat u een ESTA aanvraagt, is het dan ook erg belangrijk om na te gaan wat de actuele voorwaarden voor het gebruik van een ESTA zijn.