Cuba is een eiland dat tot de verbeelding spreekt. Jaarlijks reizen er miljoenen toeristen naar deze Caribische bestemming om te genieten van de vele stranden, om te wandelen in de verschillende nationale parken of om de cultuur van Havana te proeven. Vanwege zijn communistische systeem voelt Cuba compleet anders aan dan andere Caribische eilanden.

Het eiland staat onder andere bekend om zijn sigaren en kleurrijke oldtimers. Lees hier meer over de geschiedenis, cultuur en bezienswaardigheden van Cuba.

Feiten en cijfers

Kaart

Het land Cuba bestaat uit meerdere eilanden met een totale oppervlakte van ongeveer 110.000 km². Het gelijknamige hoofdeiland is het grootste eiland in de Caribische Zee. Het bevindt zich op ongeveer 160 kilometer van het zuidelijkste puntje van Florida en op ongeveer 190 kilometer van Mexico. Cuba wordt omringd door enkele andere eilandstaten, zoals de Bahama’s, Jamaica, Haïti en de Kaaimaneilanden. De hoofdstad van Cuba, Havana, is met meer dan 2 miljoen inwoners met afstand de grootste stad van het eiland. Andere grote steden op het hoofdeiland zijn Santiago de Cuba en Camagüey. Cuba telt naast het hoofdeiland ook nog honderden kleinere eilanden, waarvan Isla de la Juventud het grootst is. Dit eiland ligt ten zuidwesten van het hoofdeiland.

Geschiedenis

De prekoloniale geschiedenis
De eerste bewoners van Cuba, de Guanahatabey, waren jagers en verzamelaars. Zij bewoonden het eiland vanaf ongeveer 3500 voor onze jaartelling. In de millennia daarna migreerden de Taíno, een bevolkingsgroep oorspronkelijk afkomstig uit Zuid-Amerika, via de Kleine Antillen naar het noorden. Toen de Taíno uiteindelijk in Cuba terecht kwamen, werden de Guanahatabey steeds verder naar het westen van het eiland gedreven. In tegenstelling tot de eerste bewoners van Cuba waren de Taíno bedreven in de landbouw. Ze teelden onder meer cassave, maïs en paprika. Toen de eerste expeditie van Columbus in 1492 de kust van Cuba aandeed, werd het overgrote deel van het eiland bewoond door de Taíno.

Columbus op Cuba
De Genuese ontdekkingsreiziger Christoffel Columbus begon in 1492, in opdracht van de Spaanse koning, met zijn tocht over de Atlantische Oceaan. Hoewel het zijn doel was een zeeweg naar Azië te vinden, stuitte hij op de Caribische eilanden, waaronder Cuba. In de jaren hierna reisden veel Spanjaarden af naar deze zogenoemde ‘Nieuwe Wereld’. Er werden koloniën gesticht op de diverse eilanden van de Cariben en in 1511 begonnen de Spanjaarden een veroveringsoorlog op Cuba. Hierbij vochten ze tegen de Taíno. De Taíno werden geleid door Hatuey, een verzetsstrijder afkomstig uit het huidige Haïti die tegenwoordig door een groot deel van de Cubaanse bevolking als held wordt gezien. Er volgde een bloedige guerrillaoorlog van drie jaar. De Europese veroveraars bleken te sterk en Cuba werd uiteindelijk aan het Spaanse imperium toegevoegd. In 1519 werd Havana gesticht door de koloniale machthebbers, waarmee de basis voor het moderne Cuba werd gelegd.

De Spaanse kolonie Cuba
In de decennia die volgden op de verovering van Cuba werd de oorspronkelijke bevolking van het eiland systematisch achtergesteld en uitgebuit door de Spanjaarden. Zo werden de Taíno gedwongen tewerkgesteld of op willekeurige basis vermoord. Ook stierven duizenden Taíno ten gevolge van ziektes die de Europeanen meebrachten. De Spanjaarden deden er alles aan om van Cuba hun belangrijkste machtsbasis in de Nieuwe Wereld te maken. Er werden tientallen plantages aangelegd waar suiker en tabak konden worden verbouwd. Aangezien er in Cuba niet genoeg arbeidskrachten waren om op deze plantages te werken, haalden de Spanjaarden gedurende meerdere eeuwen honderdduizenden slaven vanuit Afrika naar Cuba.

Het 'Castillo de la Real Fuerza' werd in de 16e eeuw door de Spanjaarden gebouwd en is nog steeds in Havana te bezichtigen

De Spanjaarden waren lang niet de enigen die op Cuba aasden. Ook andere koloniale machten, zoals de Engelsen, de Nederlanders en de Fransen waren actief in de Cariben. Zo werd de Spaanse vloot in Havana in 1628 door een Nederlandse vloot geplunderd en ondernamen de Britten in de 18e eeuw meerdere pogingen om Cuba in te nemen, wat uiteindelijk lukte in 1762. De nieuwe machthebbers hadden het eiland korter dan een jaar in hun bezit. In 1763 ruilden de Britten het eiland voor Florida, waardoor Cuba terug in Spaanse handen kwam.

De weg naar onafhankelijkheid
In het 19e-eeuwse Cuba waren er meerdere bewegingen die streefden naar een vorm van onafhankelijkheid van de Spaanse kroon. Zo streed José Antonio Aponte, een timmerman van Afrikaanse komaf, voor de afschaffing van de slavernij. Ook kwamen er organisaties op die zich modelleerden naar de onafhankelijkheidsstrijders van Zuid-Amerika. Pas in 1868 brak er een grote oorlog uit tussen de Cubaanse rebellen en de Spanjaarden. Na tien jaar van zware gevechten trok het Spaanse leger aan het langste eind. In 1879 brak er een tweede opstand uit tegen de Spanjaarden, maar ook deze werd al binnen een jaar neergeslagen. Pas in 1886, een aantal jaar na deze gebeurtenissen, werd de slavernij op Cuba definitief afgeschaft.

In de daaropvolgende jaren bleef de politieke situatie op het eiland instabiel. In 1895 brak er opnieuw een conflict uit tussen de Spaanse gezagsdragers en de Cubaanse onafhankelijkheidsbeweging. De Spanjaarden stuurden algauw een leger van meer dan 200.000 soldaten naar Cuba om de opstand bloedig neer te slaan. Tijdens deze oorlog werden honderden Cubaanse burgers naar concentratiekampen gedeporteerd, omdat de Spanjaarden vreesden dat ze met de opstandelingen samenwerkten. Meer dan 170.000 Cubanen kwamen om als gevolg van de zware omstandigheden in deze kampen.

Zowel binnen als buiten Cuba kregen de opstandelingen meer en meer sympathisanten. Beelden van de verschrikkingen op het eiland verspreidden zich over de wereld, waardoor er onder de bevolking van de Verenigde Staten de roep ontstond om de Cubanen te hulp te schieten. De Amerikaanse regering in Washington, die inzag dat het conflict de Amerikaanse handelsbelangen in gevaar bracht, ontketende een korte oorlog tegen Spanje. In 1898 werden de Spanjaarden verslagen en werd het eiland door Amerikaanse troepen bezet.

De Cubaanse revolutie
In 1902 vertrokken de Amerikaanse troepen en werd Cuba officieel onafhankelijk. De Verenigde Staten bleven wel grote invloed uitoefenen op de Cubaanse politiek en economie. Leiders die de Amerikanen niet goed gezind waren werden afgezet en de lokale economie kwam steeds meer in handen van buitenlandse investeerders. Tegen het eind van de jaren vijftig werd Cuba met harde hand geregeerd door de dictator Fulgencio Batista, die door de Amerikanen werd gesteund. Het ondergronds verzet tegen de regering groeide en in 1959 werd Batista door de Cubaanse revolutionairen onder leiding van Fidel Castro afgezet. Castro stichtte met zijn partij vervolgens een communistische eenpartijstaat.

Het communistische Cuba
Het regime van Castro reorganiseerde het regeringsapparaat van Cuba. De economie werd centraal georganiseerd en de staat kreeg volledige controle over de landbouwproductie. Ook werden veel Amerikaanse bezittingen op het eiland geconfisqueerd en werden de banden met de Sovjet-Unie aangehaald. Dit alles leidde tot spanningen tussen Cuba en de Verenigde Staten. In 1961 vielen Cubaanse ballingen, opgeleid en financieel gesteund door de Amerikanen, Cuba binnen in een baai aan de zuidkust van het eiland: de Varkensbaai. Deze operatie mislukte, waarna de relatie tussen de twee landen nog meer verzuurde. In 1962 kwamen de spanningen tot een hoogtepunt tijdens de Cubacrisis. De Sovjet-Unie had kernraketten op Cuba geplaatst, wat in de Verenigde Staten tot grote verontwaardiging leidde. Het Amerikaanse leger wierp een blokkade op rondom Cuba, terwijl de vloot van de Sovjet-Unie op weg was om de Cubanen te steunen. Gelukkig liep het conflict met een sisser af.

In het Cubaanse straatbeeld zijn veel beeltenissen van de communistische revolutie te vinden

In de tweede helft van de 20e eeuw werd Cuba veelvuldig geplaagd door economische instabiliteit. Westerse landen hadden een handelsembargo ingesteld, waardoor Cuba moeilijk aan bepaalde grondstoffen kon komen. Daarnaast mengden Cubaanse milities zich in meerdere internationale conflicten, wat ertoe leidde dat veel landen Cuba als staatssponsor van terrorisme gingen zien. In de loop der decennia is het strenge communistische beleid wat meer losgelaten, waardoor het bedrijfsleven meer kans kreeg. Ook kwamen er steeds meer toeristen naar Cuba, wat geld opleverde en dus goed was voor de lokale economie.

Cultuur

De Spaanse cultuur heeft de samenleving van Cuba in de loop van de geschiedenis sterk beïnvloed. Zo is het overgrote deel van de Cubaanse bevolking aanhanger van de katholieke kerk, is de Cubaanse architectuur sterk geïnspireerd op de Spaanse architectuur en is het Spaans de volkstaal van Cuba. Als gevolg van de trans-Atlantische slavenhandel zijn er daarnaast ook invloeden van verschillende Afrikaanse volkeren terug te vinden op Cuba. Zo vinden veel Cubaanse dansen en muziekstijlen hun oorsprong in de Afrikaanse gemeenschap. Cubaanse dansen zoals de salsa en de rumba zijn tegenwoordig over de hele wereld bekend. Er zijn nauwelijks tradities overgebleven van de Taíno, de oorspronkelijke bewoners van Cuba, aangezien velen van hen de Europese ziektes en de oorlogen tegen de Spanjaarden niet overleefden. Er is vandaag de dag nog een kleine groep Cubanen die beweert van de Taíno af te stammen.

Autorijden op Cuba
Iedereen die weleens in Cuba is geweest, zal het meteen zijn opgevallen dat er nog veel auto’s uit de vijftiger jaren rondrijden. Door het handelsembargo dat de Verenigde Staten destijds oplegde, konden er geen moderne auto’s meer naar het eiland worden geëxporteerd. De Cubanen moesten het dus doen met wat ze hadden. De auto’s die men vandaag de dag op het eiland ziet zijn gedurende de jaren veelvuldig gerepareerd en staan vaak letterlijk op het punt uit elkaar te vallen.

Cuba staat bekend om zijn vele oldtimers

Klimaat

Het overgrote deel van Cuba heeft een tropisch savanneklimaat. In het noordwesten en het oosten van het hoofdeiland is er echter sprake van een tropisch regenwoudklimaat. Verder worden bepaalde kustgebieden van het land gekenmerkt door een moessonklimaat. Het regenseizoen loopt van mei tot en met oktober en de periode tussen november en april is over het algemeen droger. Er bestaat echter een grote regionale variatie wat betreft het neerslagpatroon.

Door het tropische klimaat heeft Cuba een grote verscheidenheid aan vegetatie en wilde diersoorten. Helaas is er vanwege de aanleg van plantages voor de productie van suikerriet, koffie en rijst in de afgelopen eeuwen veel natuurgebied verloren gegaan. Tegenwoordig wordt nog ongeveer één vierde van het oppervlak van Cuba door bossen en regenwouden bedekt.

De gemiddelde temperatuur in het land ligt in januari rond de 23 graden en in juli rond de 27 graden. Cuba is wat betreft klimaat dus het gehele jaar door een aantrekkelijke reisbestemming. Vanwege de wat lagere temperaturen en de weinige regenval kiezen de meeste reizigers ervoor hun reis naar Cuba tussen november en april te maken. Hiermee vermijdt men ook de betrekkelijke drukte in de zomermaanden juli en augustus. In de maanden mei, juni, september en oktober reizen er relatief gezien minder toeristen naar Cuba, wat deze maanden ideaal maakt voor wie een rustigere vakantie wil.

Toerisme

Voor de gemiddelde reiziger valt er op Cuba veel te beleven. Het eiland is niet alleen zeer geschikt voor een strandvakantie, maar ook voor ontdekkingstochten door de Cubaanse steden en de tropische natuur. Lees hier meer over de veelzijdigheid van het eiland.

Een strandvakantie op Cuba
Cuba is met zijn kustlijn van meer dan 6.000 kilometer lang de perfecte bestemming voor een strandvakantie. Het zeewater heeft gedurende het hele jaar een aangename temperatuur van tussen de 24 en 29 graden, perfect voor de fanatieke zwemmer. Het eiland telt vele prachtige stranden en biedt daarnaast meerdere aantrekkelijke plekken om te snorkelen. Ook is het mogelijk om boottochtjes over het azuurblauwe water te maken.

De populairste steden van het eiland
Havana is niet alleen de hoofdstad, maar met meer dan 2 miljoen inwoners ook de grootste stad van Cuba. Het is bovendien ook de meest populaire stad onder toeristen. Onder andere de oudste wijk, Habana Vieja oftewel Oud-Havana, is populair. Dit gedeelte van de stad is vrijwel volledig te voet begaanbaar en heeft veel kleine winkeltjes en musea. Een andere interessante wijk is Vedado. Dit stadsdeel ligt in het noorden van Havana. Hier wonen over het algemeen rijkere Cubanen, maar door toeristen wordt deze wijk nog niet zo druk bezocht. Een andere wijk, Centraal-Havana, is voornamelijk populair onder toeristen die het hectische leven van de stad willen ervaren. Deze wijk, die tussen Havana Vieja en Vedado in ligt, is namelijk het dichtstbevolkte deel van de stad.

Trinidad ligt iets meer dan 300 kilometer ten oosten van Havana en is op de hoofdstad na de populairste bestemming voor toeristen. De stad ligt tussen de bergen en de zee, waardoor er voor toeristen veel te beleven valt. Zo zijn er genoeg mogelijkheden om te hiken en om van het warme Caribische zeewater te genieten. Trinidad staat verder bekend om de vele gebouwen uit het koloniale tijdperk.

Trinidad is na Havana de populairste stad onder toeristen

Cienfuegos, gelegen aan de zuidkust van Cuba, werd gesticht door de Fransen. Dit is nog steeds terug te zien aan de vele Franse straatnamen. De stad staat bekend als de parel van het zuiden. De vele oude gebouwen en de prachtige kustlijn zijn dan ook zonder twijfel een bezoek waard.

De Cubaanse natuur
Naast het bruisende stadsleven heeft Cuba ook wat betreft natuurschoon veel te bieden. Het eiland telt 14 nationale parken, elk met zijn eigen unieke natuur. Wandelaars trekken dan ook graag het Cubaanse binnenland in om van het Caribische natuurlandschap te genieten.

De Viñales-vallei staat op het verlanglijstje van menig backpacker. Deze vallei in het uiterste westen van Cuba staat bekend om de zogeheten Mogotes, rotsen van kalksteen die door erosie ronde toppen hebben gekregen. Hier zijn ook veel fietsroutes te vinden voor de sportieve reiziger.

De Viñales-vallei valt op door haar karakterestieke kalksteenrotsen

Wandelliefhebbers brengen ook graag een bezoekje aan het natuurpark Topes de Collante, dat ten zuiden van Trinidad ligt. Hier kunt u een spectaculaire wandeltocht maken naar de Salto de Caburní, een waterval van 62 meter hoog. Neem ook zeker een duik in het meer waarin de waterval uitmondt.

Een ander beroemd natuurlandschap ligt in het uiterste oosten van Cuba, een paar kilometer ten westen van de stad Baracoa. Hier kunt u de berg El Yunque beklimmen. Door de dichte begroeiing kan het lastig zijn de paden naar boven te bewandelen, maar vanwege het spectaculaire uitzicht vanaf de top is het zeker de moeite waard.

Economie en valuta

Cuba wordt volgens strenge socialistische principes bestuurd. Dit betekent dat de staat directe controle heeft over vele sectoren in de economie. De overheid bepaalt de verkoopprijzen van veel alledaagse producten en het oprichten van eigen winstgevende ondernemingen was lange tijd ten strengste verboden. In de laatste decennia zijn de regels ietwat versoepeld, waardoor het Cubanen nu bijvoorbeeld is toegestaan kleine winkeltjes te openen. De staat blijft wel de volledige macht over het economische beleid houden.

In Cuba wordt er betaald met de Cubaanse peso (CUP). Er zijn biljetten in omloop van 1, 3, 5, 10, 20, 50, 100, 200, 500 en 1000 peso. Ook zijn er munten van 1, 3 en 5 peso en munten van 5 en 20 cent. De meeste Cubanen betalen met contant geld. Zorg er dus voor dat u tijdens uw reis voldoende contanten op zak hebt. In de grote steden zijn wel pinautomaten, maar hier kunt u alleen met een creditcard geld opnemen. Let er op dat creditcards van Amerikaanse banken vaak niet worden geaccepteerd. Het centrum van Havana

Fooi geven voor kleine diensten is zeer gebruikelijk in Cuba. Houd er wel rekening mee dat er op plekken waar veel toeristen komen vaak Cubanen rondhangen die u zelfs voor de kleinste dingetjes om geld kunnen vragen.

Veiligheid

Vergeleken met veel andere Latijns-Amerikaanse landen is Cuba betrekkelijk veilig. Toch komt er criminaliteit voor. Vermijd daarom donkere steegjes en wees altijd op uw hoede voor zakkenrollers.

Tussen juni en november komen er regelmatig tropische stormen voor op Cuba. Houd het lokale weerbericht dus goed in de gaten en houd altijd het juiste noodnummer bij de hand.

De muggen op Cuba kunnen ziektes overdragen. Neem dus genoeg anti-muggenmiddelen mee om u te beschermen tegen muggenbeten.

Visum

Voor een reis naar Cuba is het verplicht om een visum aan te vragen. Dit kunt u doen middels een online formulier voor € 44,95 per stuk. Het visum wordt vervolgens per post opgestuurd, waarna u de benodigde informatie zelf moet invullen op het visum. Als u vanuit de Verenigde Staten naar Cuba reist, heeft u echter een andere, duurdere variant van dit visum nodig.
Direct een visum Cuba aanvragen